خلف وعدههای سران فرانسوی نارضایتی مردم الجزایر را پس از پایان جنگ جهانی دوم در پی داشت که منجر به فاجعهٔ ۸ می ۱۹۴۵ شد. پس از انحلال جامعهٔ «دوستان بیانیهٔ آزادی» اعضای سابق این جامعه انتخابات پارلمان محلی را تحریم کردند و با عدم حضور خود نقش گروههای سوسیالیستی را قوت بخشیدند. این گروهها که بخشی از احزاب چپ فعال در فرانسه بودند پس از مدتی هویت مستقل یافتند. اما از طرح وایولت که الجزایر را وابسته به فرانسه میخواست طرفداری میکردند.
در سال ۱۹۵۴ جبههٔ آزادیبخش ملی الجزایر که به FLN معروف است در راستای مبارزهٔ مسلحانه با اشغالگران تشکیل شد و پس از مدتی تمامی گروههای سیاسی الجزایری به غیر از حزب کمونیسم الجزایر حمایت خود را از آن اعلام کردند.
اعضای جبههٔ آزادیبخش تا سال ۱۹۵۶ مبارزات خود را در مناطق اروپایینشین گسترش دادند. در همین ایام تونس و مراکش استقلال رسمی خود را بدست آورند. اما الجزائر همچنان در آتش نبرد و درگیری میسوخت.
این چنگ اندازی اهمیت فراوان الجزایر برای استعمار غرب را نشان میداد. پس از بالا گرفتن درگیریها جبههٔ آزادیبخش ملی رسماً از زنان برای حضور در مبارزات مسلحانه دعوت کرد. هیجان مبارزات شمار زیادی از زنان الجزایر را از کانون خانواده به حضور در تشکیلات FLN کشاند تا وظایف خطیری همچون حمل سلاح و بمبگذاری را بر عهده بگیرند از اینرو با توجه به بازرسی بدنی زنان محجبه توسط پلیس فرانسه زنان چریک حجاب را کنار گذاشته و با پوشش زن اروپایی مبارزه را ادامه دادند و این در حالی بود که فرانسویان علیرغم سالها تلاش برای حذف حجاب اسلامی زنان نتوانسته بودند این مهم را محقق سازند.
چنان که در سیزدهم می ۱۹۵۸ فرانسویان عدهای از زنان الجزایری شامل خدمتکاران خانوادههای اروپائی، کارمندان دولتی و حتی روسپیها را به کار گرفته و حجابشان را به عنوان مظهر زن الجزایری همراه با فریادهای «زنده باد الجزایریِ فرانسوی» در میدان مرکزی شهر الجزیره برداشتند.
با شعلهور شدن آتش مبارزات مسلحانه دولت فرانسه در سال ۱۹۵۷ حدود پانصدهزار نفر از نیروهای خود را متشکل از چتربازان و تکاوران ارتش به سرکردگی ژنرال ماسو عازم الجزایر کرد. در این دوران ایستگاههای گشت، محاصره، بازداشت، شکنجه، اعدام و کشتارهای دستهجمعی به اوج خود رسید.
با اقدامات ددمنشانه ژنرال ماسو سران جبهه آزادیبخش در خاک الجزایر همگی کشته یا دستگیر شدند. هواپیمای احمد بن بلا نیز که از ارکان FLN به شمار میرفت با توطئهٔ دولت فرانسه و کشورهای همسایه ربوده شد و بن بلا مدتی در فرانسه زندانی گردید. همچنین درگیری داخلی میان FLN و هواداران مِصالی الحاج قربانیان بسیاری از مردم الجزایر گرفت. با این حال مردم مسلمان الجزایر مصممتر از آن بودند که با این وقایع از انقلاب خود دست بکشند. در سال ۱۹۵۸ FLN دولت موقت الجزایر را در کشور مصر تشکیل داد و فرحت عباس به عنوان رئیس این دولت انتخاب شد. در همان سال با حضور ژنرال دوگل در رأس دولت فرانسه جمهوری پنجمِ این کشور آغاز شد. دوگل از جهتی حاضر به از دست دادن حاکمیت خود در الجزایر نبود و از طرفی توان مقابله با حرکت انقلابی مردم را نداشت. دوگل طی نطقی در سال ۱۹۶۰ خواستار صلح شد و اعلام کرد به شرط تشکیل یک کنفرانس صلح میان سران FLN و دولت فرانسه و برگزاری رفراندوم حاضر به تأیید استقلال الجزایر است. مذاکراتِ میان طرفین به مِذاق ساکنین اروپایی الجزایر خوش نیامد و کشمکشهایی را میان اروپاییتبارها و دولت فرانسه به وجود آورد. به تبع این کشمکشها چهار ژنرال فرانسوی در روز ۲۲ آوریل ۱۹۶۱ دست به کودتای نظامی زدند که به دستور دوگل سرکوب و دستگیر شدند.
اندکی بعد رفراندومی در الجزایر برگزار شد و اکثریت مردم بر خلاف انتظار دوگل خواهان استقلال کامل الجزایر شدند. پس از رفراندوم روند مذاکرات منتج به انعقاد موافقتنامه اویان در ماه مارس۱۹۶۲ شد. موافقت نامه اِویان منافع فرانسه را در الجزایر تضمین کرد که طی آن حفظ اموال فرانسویان مقیم، باقی ماندن الجزایر در حوزه پولی فرانک، استقرار پایگاه نظامی، استخراج منابع و استفاده از راکتورهای اتمی تا ۱۵ سال نصیب فرانسه گردید. با پذیرفته شدن این موافقتنامه استقلال الجزایر به طور رسمی در پنجم ژوئن ۱۹۶۲ اعلام گشت و استعمار مستقیم فرانسه در الجزایر پس از ۱۳۲ سال خاتمه یافت.
حوادث منجر به توافقنامه اویان (سالهای ۱۹۵۴ تا ۱۹۶۲ میلادی)
مدت زمان : ۶ دقیقه
تصویر: سرباز فرانسوی به یک الجزایری که کشته شده پشت کرده است. (مجموعه تصاویر LIFE، الجزایر مارس ۱۹۶۲)
خلاصه
در بین سالهای ۱۹۵۴ تا ۱۹۶۲ میلادی حوادث و اتفاقاتی در الجزایر رخ داد که منجر به توافقنامه اویان میان الجزایر و فرانسه شد. دوگل از جهتی حاضر به از دست دادن حاکمیت خود در الجزایر نبود و از طرفی توان مقابله با حرکت انقلابی مردم را نداشت. دوگل طی نطقی در سال ۱۹۶۰ خواستار صلح شد و اعلام کرد به شرط تشکیل یک کنفرانس صلح میان سران FLN و دولت فرانسه و برگزاری رفراندوم حاضر به تایید استقلال الجزایر است. اندکی بعد رفراندومی در الجزایر برگزار شد و اکثریت مردم، بر خلاف انتظار دوگل، خواهان استقلال کامل الجزایر شدند. با پذیرفته شدن این توافقنامه استقلال الجزایر به طور رسمی در پنجم ژوئن ۱۹۶۲ اعلام گشت و استعمار مستقیم فرانسه در الجزایر پس از ۱۳۲ سال خاتمه یافت.
متن کامل
اشتراک در
0 نظرات
قدیمیترین